Mavi tükenmez kalem mürekkebi nasıl yapılır, içinde hangi kimyasallar vardır ve evde nasıl basit bir versiyonu hazırlanabilir? Bu yazıda adım adım öğrenin.
🧠 Giriş
Tükenmez kalemler, günlük hayatımızın vazgeçilmez araçlarından biridir.
Peki, bu kalemlerin içindeki mavi mürekkep nasıl üretiliyor hiç merak ettiniz mi?
Aslında mavi tükenmez kalem mürekkebi; kimyasal olarak oldukça dikkatli hazırlanmış, ama prensipleri basit bir karışımdır.
Bu yazıda hem endüstriyel üretim aşamalarını, hem de evde basit deney amaçlı nasıl yapılabileceğini adım adım öğreneceksiniz.
🔹 1. Mavi Mürekkebin Temel Bileşenleri
Profesyonel tükenmez kalem mürekkebi dört ana kısımdan oluşur:
| Bileşen | Görevi |
|---|---|
| Boyar madde (renk verici) | Mürekkebe mavi rengini kazandırır. |
| Çözücü (solvent) | Boyayı sıvı hale getirir ve akıcılığı sağlar. |
| Reçine (bağlayıcı) | Mürekkebin kâğıda tutunmasını sağlar. |
| Katkı maddeleri | Akıcılığı, kuruma süresini ve dayanıklılığı ayarlar. |
🔹 2. Mavi Rengin Sırrı: Phthalocyanine Blue
Tükenmez kalemlerde en çok kullanılan mavi boya Phthalocyanine Blue (Ftalosiyanin Mavisi) adını taşır.
Bu bileşik, bakır (Cu) içeren bir organik pigmenttir ve şu özellikleriyle öne çıkar:
- Yoğun ve canlı bir mavi ton verir,
- Işığa ve suya karşı oldukça dayanıklıdır,
- Kâğıt üzerinde uzun süre solmadan kalır.
Bazı mürekkep türlerinde C.I. Solvent Blue 4 veya C.I. Blue 38 gibi boyalar da kullanılabilir.
🔹 3. Çözücü (Solvent) Seçimi
Tükenmez kalem mürekkepleri su bazlı değildir.
Çünkü bilyeli uç sistemi, suyu akıtmada verimli çalışmaz.
Bu yüzden genellikle yağ bazlı çözücüler tercih edilir:
- Benzil alkol
- Etilen glikol
- Fenil glikol
- Dimetilformamid (DMF)
Bu maddeler, mürekkebin hem yavaş kurumasını, hem de pürüzsüz akmasını sağlar.
🔹 4. Reçine ve Katkı Maddeleri
Mürekkebin kâğıda tutunmasını sağlayan bileşen reçinedir.
Genellikle keton reçineler veya poliamid reçineler kullanılır.
Bunlar, boyayı çözücüye bağlar ve kalıcılığı artırır.
Ek olarak şunlar da eklenir:
- Yağlayıcılar (örneğin oleik asit) → bilyenin rahat dönmesi için,
- Antioksidanlar → mürekkebin zamanla bozulmaması için,
- Viskozite düzenleyiciler → ne çok sıvı ne çok yoğun olması için.
🔹 5. Endüstriyel Üretim Aşamaları
Profesyonel mürekkep üretimi özel karıştırma ve filtreleme sistemlerinde yapılır:
- Boyar madde çözülür: Mavi boya solvent içinde çözülür.
- Reçine eklenir: Mürekkebin kıvamı ve yapışma gücü ayarlanır.
- Katkılar karıştırılır: Yağlayıcı ve koruyucular eklenir.
- Filtrasyon: Mikro filtrelerden geçirilerek pürüzsüz hale getirilir.
- Dolum: Mürekkep, tükenmez kalem kartuşlarına doldurulur.
🏠 6. Ev Tipi (Deney Amaçlı) Mavi Mürekkep Yapımı
⚠️ Uyarı: Bu yöntem sadece eğitim ve hobi amaçlıdır. Gerçek kalemlerde kullanılmaz.
Malzemeler:
- 1 çay kaşığı mavi mürekkep boya tozu (veya suda çözünebilen mavi tekstil boyası)
- 1 çay kaşığı gliserin (eczanelerde bulunur)
- 3 yemek kaşığı izopropil alkol (veya kolonya)
- 2 damla bitkisel yağ (zeytinyağı olabilir)
- Küçük cam şişe ve karıştırma çubuğu
Yapılışı:
- Cam şişeye gliserin ve alkolü ekleyin.
- Boya tozunu yavaşça karıştırarak çözün.
- Bitkisel yağı damlatın (akıcılığı artırır).
- 1–2 dakika boyunca karıştırın.
- Mürekkebi 1–2 saat dinlendirin ve sonra süzün (kağıt filtreyle).
Ortaya çıkan karışım mavi renkli, akışkan bir mürekkep olacaktır.
Bu mürekkep dolma kalemlerde veya küçük yazı deneylerinde kullanılabilir, ancak ticari tükenmez kalemlerle tam uyumlu değildir.
🔹 7. Sonuç
Mavi tükenmez kalem mürekkebi, göründüğünden çok daha karmaşık bir kimyasal dengedir.
İçinde bulunan boyar madde, çözücü ve katkılar, yazının hem akıcı hem de kalıcı olmasını sağlar.
Evde yapılan basit versiyonlar, mürekkep biliminin temelini anlamak için eğlenceli ve öğretici bir yöntemdir.
Faydalı Olabileceği Sorgular
Mavi tükenmez kalem mürekkebi nedir? Mürekkep nasıl yapılır? Kalem mürekkebi üretimi süreci. Evde mürekkep nasıl yapılır? Phthalocyanine Blue nedir? Mürekkep formülü nedir?
Bu makale yukarıda yazan sorulara cevap olabilecek bilgileri içermektedir.
🏷️ Tükenmez Kalemin Patentti
Tükenmez kalem sevenlere ekstra bilgi; şu adreste hem bilgi hem patent çizimlerine ulaşacaksınız.
